Śluza Paniewo

Śluza Paniewo, położona na Kanale Augustowskim, jest dziewiątą śluzą licząc od strony Biebrzy oraz jedyną dwukomorową na terenie Polski. Została wybudowana w latach 1826-1828 przez inżyniera Michała Horaina. Jej unikalna konstrukcja, składająca się z dwóch połączonych komór, powstała z powodu dużej różnicy poziomów między jeziorem Paniewo a jeziorem Krzywym, wynoszącej ponad 6 m. Czas obsługi śluzy wynosi około 40 minut, co z uwagi na jej specyfikę, oddziałuje na całość ruchu żeglugowego na kanale. Śluza zmagała się z problemami technicznymi, wynikającymi z silnego parcia wody oraz filtracji wód gruntowych, co już przed I wojną światową wymusiło jej generalny remont. W czasie II wojny światowej śluza została częściowo zniszczona, a konkretnie 20 czerwca 1944 roku, podczas akcji dywersyjnej oddziałów Armii Krajowej. Po wojnie podjęto szereg działań remontowych, by przywrócić jej funkcjonalność. W latach 1947-1948 przeprowadzono odbudowę po zniszczeniach wojennych, następnie w 1951 roku podjęto próbę uszczelnienia gruntu metodą elektroosmozy. W latach 1953-1954 nastąpiła wymiana drewnianej podłogi na żelbetową oraz wypełnienie betonem powstałych kawern. Dalsze prace wzmacniające trwały do lat 70-tych XX wieku, kiedy śluza była całkowicie rozebrana i odbudowana w latach 1973-1979, z użyciem nowoczesnych materiałów, zachowując przy tym oryginalny wygląd. Kulturowe znaczenie śluzy Paniewo podkreśla jej rola w historii żeglugi wodnej i transportu w regionie. Jest integralną częścią systemu hydrotechnicznego, który wspierał rozwój lokalnych gospodarek. Śluza przyciąga również turystów, będąc interesującym obiektem w krajobrazie Kanału Augustowskiego. Obecnie, po remoncie, śluza jest w pełni sprawna, jednak jej stan techniczny do 2011 roku budził poważne obawy. Źródła podają, że przewidywano jej otwarcie w 2013 roku, jednak sytuacja mogła ulegać zmianom. Śluza Paniewo, będąca dziełem inżynieryjnym, wyróżnia się parametrami: różnica poziomów wynosi 6,29 m, a długość samej konstrukcji to 88 m, przy użytkowej długości komór wynoszącej odpowiednio 41,41 m i 43,64 m oraz szerokości 5,95 m. Wrota śluzy są wykonane z drewna, co dodaje jej wyjątkowego charakteru w utrzymywaniu tradycji budownictwa hydrotechnicznego.