Bastion św. Gertrudy

Bastion św. Gertrudy, znany także jako Bastion Gertrud, to bastion typu nowowłoskiego, który powstał w Gdańsku w latach 1607–1638. Jest jedynym zachowanym w oryginalnym kształcie z zachodniego ciągu fortyfikacji i jednym z czternastu bastionów, które obwarowały miasto w XVII wieku. Zlokalizowany na Starym Przedmieściu w okolicach Dolnego Miasta, Bastion jest częścią większego systemu fortyfikacji, któremu nadano formę pięciokątnego masywu ziemnego z rozległymi kazamatami, w których magazynowano proch, amunicję oraz przechowywano sprzęt artyleryjski. Zewnętrzną strukturę bastionu opływała podwójna fosa w zygzakowatym kształcie, z której część została później osuszona. Bastion charakteryzuje się wysokimi nadszańcami z płaskimi tarasami i ślimakowatymi pochylnami, a także niezbędnymi stanowiskami obserwacyjnymi i artyleryjskimi. Po 1920 roku teren bastionu zaczął funkcjonować jako miejsce rekreacyjne, co wpisuje się w europejską tendencję przekształcania dawnych fortyfikacji w tereny spacerowe i parki. Zachowały się także tzw. głogi, które były częścią obronnych żywopłotów. W 1967 roku Bastion został wpisany do rejestru zabytków, a po 2000 roku przeszłł rekultywację i rewitalizację, w wyniku której powstały nowe chodniki i ścieżki rowerowe, tworząc miejskie miejsce rekreacji przy Opływie Motławy. Ciekawostką jest, że piwnice bastionu, o powierzchni 4 tys. m², pełniły do końca lat 80. funkcję magazynu telewizorów Unimoru, a w 2014 roku zostały przeznaczone na składnicę konserwatorską. Bastion św. Gertrudy nie tylko zachowuje militarne znaczenie i historyczny charakter, ale także wpisuje się w nowoczesne spojrzenie na wykorzystanie przestrzeni urbanistycznych.