Baszta Sandomierska na Wawelu

Baszta Sandomierska, położona na południowo-zachodnim skraju wzgórza wawelskiego, jest jednym z trzech istniejących na tym terenie domów obronnych, obok Baszty Lubranki (Senatorskiej) tworząc unikatowy zespół tzw. baszt ogniowych z połowy XV wieku. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1462 roku, związana była z tragicznymi wydarzeniami, w których szereg rajców został ścięty po zamordowaniu magnata Jędrzeja Tęczyńskiego. Według tradycji, w baszcie więziono także szlachtę z ziemi sandomierskiej. Architektonicznie, dolne kondygnacje baszty przeszły znaczące zmiany w XVI i XVII wieku, dostosowując ją jako kwaterę dla pachołków starościńskich. W XVIII wieku uległa znacznemu zniszczeniu, a jej odbudowa przez Austriaków w 1856 roku wprowadziła kilka zmian, w tym nową klatkę schodową. Jednak najważniejsze prace konserwatorskie miały miejsce w latach 1911-1914 oraz 2003-2004, kiedy to zrekonstruowano m.in. trzy wykusze strzelnicze, ganek III piętra i przywrócono pierwotny układ stropów. Obok baszty znajdują się resztki kamiennych murów obronnych, nadbudowanych po II wojnie światowej, wzniesionych na XIV-wiecznych fundamentach, gdzie w 1772 roku konfederaci barscy użyli kanału, aby dostać się na Wawel. Baszta Sandomierska jest nie tylko cennym obiektem architektonicznym, ale także ważnym punktem na mapie historycznej Krakowa, który łączy różne okresy i wydarzenia kulturalne.