Bazylika kolegiacka Świętej Trójcy w Krośnie

Bazylika kolegiacka Świętej Trójcy w Krośnie, znana jako fara krośnieńska, to zabytkowy kościół rzymskokatolicki, pełniący rolę głównej świątyni miasta, z tradycją sięgającą 1342 roku. Architektura kościoła nawiązuje do stylów gotyckiego i manierystycznego; pierwotne elementy, takie jak sklepienia krzyżowo-żebrowe, zostały rozbudowane w XV wieku o kaplice oraz późnogotyckie sklepienia sieciowe. W XVII wieku, z funduszy Wojciecha Roberta Portiusa, kościół przeszedł istotną przebudowę, w wyniku której zyskał nowe wnętrze, w tym sklepienie kolebkowe w nawie oraz marmurową kaplicę rodziny Portiusów. Wnętrze bazyliki zdobią liczne dzieła sztuki, w tym rzeźby, freski i obrazy, m.in. późnomanierystyczny ołtarz główny z dziełem Tomasza Dolabelli oraz epitafium Zofii Kanafolskiej. Szczególną uwagę zwracają również stalle mansjonarskie z malowidłami biblijnymi oraz liczne obrazy związane z tematyką śmierci. Dzwonnica, wznoszona w latach 1637-1651, a modernizowana na końcu XIX wieku, posiada jedne z największych dzwonów w Polsce. Kościół przetrwał wiele wydarzeń historycznych, w tym pożar w 1638 roku, który nie spalił go na tyle, aby doznał znacznych zniszczeń. W 2004 roku w krypcie odkryto sarkofagi biskupów, co wzbogaciło wiedzę o historii regionu. Fara pozostaje nie tylko miejscem kultu, ale również świadkiem bogatej historii Krosna, związanego z wieloma rodami szlacheckimi, zwłaszcza Portiusów, którzy do dziś są patronami wielu elementów architektonicznych w świątyni. W 2012 roku odsłonięto tablicę upamiętniającą ofiary zbrodni katyńskiej, co podkreśla znaczenie bazyliki jako miejsca pamięci. Warto również zaznaczyć, że w kościele znajdują się różnorodne kaplice, w tym kaplica św. Wojciecha i Matki Boskiej Szkaplerznej, bogato zdobione i ufundowane przez lokalne rodziny. Fara to miejsce, które łączy w sobie elementy religijne, kulturowe oraz historyczne, stanowiące ważną część dziedzictwa Krosna.