Centralny Obóz Pracy w Jaworznie

Centralny Obóz Pracy w Jaworznie funkcjonował w latach 1945–1949, będąc miejscem internowania osób pochodzenia niemieckiego, polskiego, ukraińskiego oraz wielu innych narodowości, w tym działaczy niepodległościowych oraz żołnierzy Armii Krajowej. Obóz powstał na terenie, gdzie wcześniej działał niemiecki podobóz KL Auschwitz-Birkenau, a jego struktura architektoniczna obejmowała 15 drewnianych baraków oraz murowane obiekty, takie jak łaźnie, kuchnie i wieże strażnicze. Obiekt był ogrodzony podwójnym drutem kolczastym oraz chroniony przez uzbrojonych strażników. W obozie panowały brutalne warunki, a praktyki takie jak tortury były powszechne, co pozostawiło głębokie ślady w pamięci więźniów oraz w historii regionu. Ciekawostką jest fakt, że więźniowie byli zmuszani do pracy, w tym budowy elektrowni Jaworzno oraz szycia odzieży na potrzeby Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego. Po wojnie obozowe procedury podobne do tych stosowanych w niemieckich obozach nie tylko przetrwały, ale również przyczyniły się do brutalizacji życia codziennego w obozie. Mimo że obozowe życie było dokumentowane, wiele zbrodni pozostało bezkarne – prokuratura IPN dwukrotnie umorzyła śledztwo w sprawie zbrodni popełnianych na osadzonych, co pokazuje, jak trudne było dochodzenie prawdy o tamtych czasach. Temat Centralnego Obozu Pracy w Jaworznie pojawia się również w literaturze polskiej, wskazując na jego znaczenie w kontekście kulturowym i historycznym. W sumie w obozie przetrzymywano ponad 6 tysięcy więźniów, a jego zamknięcie miało miejsce w 1956 roku. Ze względu na jego tragiczną historię, Jaworzno oraz obozowe groby pozostają symbolem trudnej pamięci i skomplikowanej przeszłości regionu.