Cmentarz żydowski w Proszowicach

Cmentarz żydowski w Proszowicach, usytuowany przy ulicy Krakowskiej, na zachodnim skraju miasta, zajmuje powierzchnię 0,36 ha i znajduje się na lekkim wzniesieniu przy drodze łączącej Kraków z Proszowicami. Niestety, podczas II wojny światowej cmentarz został całkowicie zdewastowany przez okupantów niemieckich, co doprowadziło do zniszczenia wielu nagrobków i miejsc pamięci. Na kirkucie znajdują się mogiły ofiar Zagłady, z których najbardziej znaczące to mogiła niezidentyfikowanej kobiety i dziecka rozstrzelanych latem 1943 roku, mogiła małżeństwa Gersinów straconego w grudniu 1942 roku, a także mogiła dwudziestu dwóch osób zastrzelonych przez nazistów w październiku 1942 roku w rejonie ul. Kościuszki. Do ważnych miejsc należy również mogiła rodziny Manel, związanej z lokalną społecznością żydowską, rozstrzelanej w tym samym okresie. Po wojnie, w 1989 roku, cmentarz przeszedł proces uporządkowania; zfragmentowane i zachowane macewy zostały wmurowane w mur centralny cmentarza, co ma na celu zachowanie pamięci o zmarłych oraz ich tragicznych losach. W tym przedsięwzięciu aktywnie uczestniczył Wiesław Kubik, który pomógł w wydobywaniu macew. Zainstalowano również pamiątkowe tablice, które dokumentują historię i pamięć ofiar, podkreślając kulturowe znaczenie miejsca jako symbolu strat społeczności żydowskiej w czasie Holokaustu. Cmentarz w Proszowicach jest nie tylko miejscem pamięci, ale także ważnym punktem odniesienia w kontekście historii lokalnej oraz zachowania kulturowej tożsamości żydowskiej w regionie.