Dom Gąski w Radomiu

Dom Gąski, zlokalizowany w Radomiu przy północnej pierzei Rynku pod numerem 4, to najstarszy zachowany budynek mieszczański w mieście, wzniesiony w XVII wieku na zlecenie Stanisława (lub Adama) Gąski, ławnika i radcy miejskiego, a także piekarza przybyłego z Opoczna. Budynek ma formę jednopiętrową, jest trójosiowy, a jego fasada zwieńczona jest dwukondygnacyjnym wolutowym szczytem, pilastrami i trójkątnym naczółkiem, co jest istotnym elementem architektonicznym. W sieni znajdującej się z boku domu umieszczono jednobiegową klatkę schodową. W historii budynku pojawia się wiele interesujących wydarzeń, w tym tradycja mówiąca o tym, że w czasie potopu szwedzkiego dwukrotnie nocował w nim król szwedzki Karol X Gustaw. W XVIII wieku w budynku mieściła się apteka prowadzone przez Włocha Christiana Valentino, a w latach 1818-1819 – biura magistrackie. Na przełomie XIX wieku w Domu Gąski funkcjonował skład piwa. Po II wojnie światowej budynek przeszedł w ręce państwowe, a w latach 1953-1955 był poddany generalnemu remontowi, w wyniku którego zyskał obecny wygląd fasady. W latach 50. XX wieku przy odbudowie sąsiedniego Domu Esterki wzorowano się na Domu Gąski. W latach 1975-1990 budynek pełnił rolę Biura Wystaw Artystycznych, a w latach 1990-2018 mieściło się tutaj Muzeum Sztuki Współczesnej, które było oddziałem Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Dom Gąski jest wpisany do rejestru zabytków Narodowego Instytutu Dziedzictwa pod numerami: 36 z 23.06.1947, 753 z 5.05.1972 oraz 197/A/83 z 14.04.1983. To miejsce stanowi ważny punkt na mapie kulturowej Radomia, łącząc w sobie bogatą historię architektoniczną oraz społeczną.