Fort I Twierdzy Toruń

Fort I Twierdzy Toruń, zbudowany w latach 1888–1892, jest nowoczesnym fortem pancernym, stanowiącym część systemu obronnego Torunia. Na przestrzeni lat zmieniał nazwę i numer, od Fort Ia Buchtfort, przez Fort Ia König Wilhelm I, po nadające mu obecnie imię Jana III Sobieskiego w 1920 roku. Jego architektura opiera się na planie trapezowym, co czyni go jedynym fortem pancernym na całym wschodzie II Rzeszy. Uzbrojenie obejmowało baterię 4 haubic kal. 21 cm, co było nowoczesnym rozwiązaniem w ówczesnej sztuce wojskowej. Fort był przystosowany dla znacznej załogi, składającej się z 200 żołnierzy piechoty, 152 artylerzystów oraz oficerów. Charakteryzuje się dobrze zaplanowanym rozmieszczeniem pomieszczeń oraz systemem obronnym, w tym owalu kaponiery i wału przeciwskarpy. Fort przeszedł kilka modernizacji, w tym montaż baterii dział szybkostrzelnych w 1905 roku oraz ogrodzenie drutem kolczastym w 1911 roku. Po 1920 roku, po remoncie, fort stracił swoje militarne funkcje i został przekształcony w magazyn. Po II wojnie światowej do 1956 roku był w rękach wojska, a następnie przeszedł na własność administracji cywilnej, doświadczając w tym czasie rozbiórki części murów i obiektów. W latach 1960-1991 funkcjonował jako zakład Centralnych Piwnic Win Importowanych, co wpłynęło na jego architekturę. Obecnie fort należy do Stowarzyszenia Grupa – Rekonstrukcji Historycznej REX, co pozwala na popularyzację jego historii i architektury, a także rozwijanie działań związanych z edukacją historyczną. Fort I jest nie tylko świadectwem militarnej historii regionu, ale również ważnym obiektem kulturowym, który przyciąga uwagę turystów i historyków.