Fort VIII Twierdzy Warszawa

Fort VIII („Służew”) to jeden z fortów zewnętrznego pierścienia Twierdzy Warszawa, zlokalizowany przy ul. Nowoursynowskiej w dzielnicy Ursynów, w rejonie dawnej wsi Służew. Został zbudowany w latach osiemdziesiątych XIX wieku na wzniesieniu między skarpą warszawską a doliną Potoku Służewieckiego, według rosyjskiego projektu F1879. Fort miał powierzchnię 26,17 hektara i był obiektem żelbetowym o dwuwałowej konstrukcji, z koszarami szyjowymi. W 1897 roku fort wizytował car Mikołaj II. Przez lata fort był dwukrotnie modernizowany; między innymi skarpową kaponierę czołową zastąpiono betonową, a fort przekształcono na jednowałowy. Po skasowaniu twierdzy w 1909 roku, wszystkie betonowe elementy zostały wysadzone. W latach 70. na terenie fortu zbudowano osiedle mieszkaniowe dla kadry Ludowego Wojska Polskiego. W 1981 roku, mimo że fort był wciąż w rękach wojska, zbudowano okopy skierowane w stronę miasta. Do dnia dzisiejszego przetrwały jedynie fragmenty budowli, takie jak koszary szyjowe, ruiny kaponier, fundamenty tradytora oraz lodownia. Fort został wpisany do rejestru zabytków w 1990 roku, a w latach 90. został przejęty przez Agencję Mienia Wojskowego i sprzedany deweloperom. Okolica przekształciła się w zespół bloków mieszkalnych, a w dawnych koszarach powstała galeria handlowa Fort 8. W 2018 roku nadano pobliskiej ulicy nazwę Fort Służew, co świadczy o upamiętnieniu tego historycznego obiektu. Fort VIII „Służew” jest przykładem zmieniającej się architektury Warszawy oraz jej historii wojskowej, a także świadectwem przekształcania dawnych obiektów wojskowych w nowoczesne przestrzenie miejskie.