Góra Gnojna

Góra Gnojna, znana także jako Góra Gnojowa, to wzniesienie położone na skarpie wiślanej w Warszawie, w rejonie Starego Miasta, między ulicami Celna i Dawna a ul. Bugaj. W przeszłości była to nielegalna wysypisko śmieci, które funkcjonowało do 1844 roku, a jej nazwa odnosi się do odpadków i gnoju, które trafiały w to miejsce z całego miasta. Historia Góry Gnojnej jest pełna prób jej zamknięcia, które kończyły się niepowodzeniem, gdyż mieszkańcy spacerowo wykorzystywali to miejsce do pozbywania się śmieci. Usytuowanie wysypiska sprzyjało jego funkcjonowaniu, mimo że było ono przyczyną okropnych wyziewów i zagrażało zdrowiu mieszkańców, stając się wylęgarnią szczurów. Interesującym elementem historii jest przekonanie, że zakopywanie chorych ludzi, szczególnie na syfilis, w górze miało właściwości zdrowotne. W XVIII wieku wysypisko stało się na tyle problematyczne, że w 1722 roku zakazano dalszego składowania odpadków, a w 1831 roku mieszkańcy skarżyli się na unoszące się toksyczne opary. Ostateczna decyzja o zamknięciu wysypiska zapadła w 1844 roku, a po jego likwidacji miejsce to zostało obłożone ziemią. W późniejszych latach, w 1923 roku, na szczycie Góry Gnojnej powstał zespół domów mieszkalnych i magazynowych zaprojektowany przez Mariana Lalewicza. Budowla, usytuowana na rzucie podkowy, została zniszczona w czasie II wojny światowej i nie została odbudowana, co przyczyniło się do przywrócenia widoku na Stare Miasto. W latach 1962-1968 przeprowadzono tam badania archeologiczne, które dostarczyły cennych informacji o dawnych mieszkańcach Warszawy. W 2007 roku górę zabezpieczono przed erozją, przykrywając ją matą antyerozyjną, obsypując ziemią i zasiewając trawą. Obecnie Góra Gnojna pełni funkcję tarasu widokowego, a w jej południowej części znajduje się posąg Siłacza, wykonany przez Stanisława Czarnowskiego w 1908 roku, który został tam ustawiony w 1972. Ciekawostką jest, że drugie wysypisko, także zwane Górą Gnojową, istniało do 1785 roku w Nowej Warszawie, w pobliżu ul. Zakątnej.