Groß-Rosen

Oboz koncentracyjny Groß-Rosen, założony latem 1940 roku w Polsce, był jednym z najcięższych obozów pracy w III Rzeszy. Posiadał kilka architektonicznych i funkcjonalnych części, w tym oboz kobiecy oraz filie, które rozciągały się na ponad sto lokalizacji. Więźniowie, głównie Polacy, Żydzi i obywatele ZSRR, przymusowo pracowali przy wydobywaniu granitu. W międzyczasie, strategicznie włączono oboz do procesu „ostatecznego rozwiązania kwestii żydowskiej”, co miało tragiczne skutki dla więźniów. W obozie osadzano także członków ruchu oporu, a warunki życia były ekstremalnie brutalne, z szerokim spektrum okrucieństw, w tym morderstwami jeńców wojennych. Zginęło tam około 40 tysięcy osób, a marsz śmierci w lutym 1945 roku spowodował dodatkowe straty. Po wojnie oboz w Groß-Rosen miał być miejscem śledztw, lecz wkrótce przekształcił się w tajne więzienie NKWD, co utrudniło dalsze badania. Muzeum Gross-Rosen zostało założone w 1983 roku, co przyczyniło się do zachowania pamięci o ofiarach. Architektura obozu z pozostałymi budynkami i pomnikiem ku czci ofiar faszyzmu tworzy dziedzictwo, które jest ciągle badane i dokumentowane. Ciekawostką jest fakt, że więźniowie Groß-Rosen pomogli przy budowie tajnej fabryki chemicznej dla IG Farben, wytwarzającej niebezpieczne gazy bojowe. Procesy przeciwko niemieckiemu personelowi obozowemu były nieliczne, a wielu zbrodniarzy uniknęło sprawiedliwości, w tym tak okrutni jak Karl Gallasch, który popełnił samobójstwo w areszcie. Obóz Groß-Rosen pozostaje istotnym punktem odniesienia do zrozumienia historycznych zbrodni II wojny światowej.