Gwoździany

Gwoździany to wieś w województwie śląskim, której historia jest ściśle związana z budową kościoła pw. NMP, zrealizowaną dzięki determinacji miejscowej społeczności i proboszcza ks. Stanisława Krasa. Do 1976 roku mieszkańcy Gwoździan musieli podróżować 7 km do Dobrodzienia na msze, co skłoniło ich do działania w celu stworzenia własnej parafii. Decyzja o przeniesieniu drewnianego kościoła pw. Nawiedzenia NMP z Kościelisk k. Olesna miała na celu ocalić ten zabytek architektury sakralnej. Prace rozpoczęto w 1976 roku, a budową kierował mistrz ciesielski Paweł Lorenc z pomocą lokalnych fachowców, co zyskało uznanie ministerstwa kultury. Kościół, poświęcony w 1979 roku, wciąż zachowuje cechy stylu zrębowego, w tym oryginalne elementy z 1576 roku. Architektonicznie budowla jest w pełni zgodna z pierwowzorem, umiejscowiona na wzgórzu z ukrytymi pod nią salami katechetycznymi. W miejscowej tradycji etymologia nazwy "Gwoździany" wiąże się z legendami o produkcji gwoździ, jednak właściwe źródła wskazują na szersze znaczenie związane z lasem, jako pochodzącym od staropolskiego słowa "gwozd" oznaczającego "las". Historia wsi sięga co najmniej XVII wieku, kiedy to po raz pierwszy pojawia się w dokumentach jako "villa Gwozdziani". W XIX wieku Gwoździany były stosunkowo dobrze rozwiniętą wsią z młynem, browarem i innymi infrastrukturami, a w 1830 roku miały 268 mieszkańców. Po I wojnie światowej Gwoździany pozostały po stronie niemieckiej, jednak po II wojnie światowej znalazły się w granicach Polski. Współczesna wieś liczy około 750 mieszkańców, zachowując swój rolniczy charakter. Ciekawostką jest, że wieś była miejscem urokliwej tradycji lokalnej, a zadbany kościółek stanowi ważny element kulturowy całej społeczności.