Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Lubiążu

Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny w Lubiążu to wyjątkowy przykład barokowej architektury, stanowiący mauzoleum Piastów śląskich oraz integralną część opactwa cysterskiego. Budowla, wzniesiona w układzie bazylikowym, składa się z trzech naw, prezbiterium na planie krzyża oraz transeptu o równej szerokości z nawami bocznymi. Charakterystyczne dla wnętrza są sklepienia krzyżowo-żebrowe, późnoromańska piscina w prezbiterium oraz gotyckie nagrobki książąt śląskich, w tym Bolesława I Wysokiego. Fasada kościoła, utrzymana w piaskowym kolorze, prezentuje bogate zdobienia z użyciem tynku, ornamentyki roślinnej oraz barokowych rzeźb. Portal jest flankowany kolumnami i bogatą archiwoltą, a całość zwieńczona jest rzeźbami świętych. Wnętrze zdobią liczne kaplice, m.in. kaplica książęca z nagrobkiem Bolesława III Legnicko-Brzeskiego. Kościół był wielokrotnie przebudowywany, najbardziej gruntownie na przełomie XVII i XVIII wieku, co nadało mu ostateczny barokowy charakter, zmieniając pierwotną gotycką fasadę. Dzieje kościoła są bogate i burzliwe. Pierwsze wzmianki o lokacji datowane są na 1208 rok. W okresie II wojny światowej kościół stracił większość swojego wyposażenia, gdyż Niemcy oraz później Rosjanie zniszczyli wiele cennych elementów, w tym nagrobki i rzeźby. Ciała książąt oraz zakonników, które spoczywały w kryptach, zostały rozrzucone, a ich groby zdewastowane. Dzisiaj jedynie niewielka część oryginalnego wystroju przetrwała do naszych czasów, w tym mensy ołtarzowe oraz fragmenty cennych rzeźb. Ciekawostką jest, że wiele dzieł sztuki z tego miejsca zostało wywiezionych do innych miast polskich, a tumba książęca z kaplicy doczekała się odbudowy i obecnie znajduje się w Muzeum Narodowym we Wrocławiu. Kościół w Lubiążu nie tylko zachwyca swoimi architektonicznymi walorami, ale również jest świadkiem bogatej historii regionu oraz kultury Piastów, co czyni go niezwykle cenną perłą Dolnego Śląska.