Pałac w Kruszewie

Pałac w Kruszewie, pierwotnie zbudowany ok. 1780 roku przez Mikołaja Rafała Antoniego Swinarskiego, istniał jako prosty, strzechowy budynek. Dziś znany pałac pochodzi z przemian XIX wieku, kiedy to Gideon von Wallenberg-Pachaly ukończył jego budowę w 1889 roku, zastępując wcześniejszą strukturę. Obiekt prezentuje styl architektoniczny z sześcioma kondygnacjami, prostokątnym planem oraz wysoką cylindryczną wieżą zwieńczoną cebulastym hełmem, wkomponowany w park krajobrazowy, który sąsiaduje z Puszczą Notecką. Historia rodziny Swinarskich sięga średniowiecza, a ich majątek znacznie się powiększył dzięki Mikołajowi Swinarskiemu, za sprawą licznych zakupów ziemi w Wielkopolsce. Po jego śmierci majątek przeszedł na jego potomków, a w XIX wieku Kruszewo stało się siedzibą kolejnych właścicieli, w tym hr. Karola Potulickiego, który prowadził tam działalność rolniczą i wdrażał nowoczesne rozwiązania. W trakcie II wojny światowej pałac pełnił różnorodne funkcje — od obozu przejściowego po szkołę NSDAP i zakład ginekologiczny. Po wojnie budynek był wykorzystywany dla celów zdrowotnych, a w późniejszych latach jako Dom Dziecka oraz Szpital Ftyzjatryczny. W 1995 roku pałac powrócił do zgromadzenia oo. Misjonarzy Świętej Rodziny, a od 1998 roku przeszedł w ręce prywatne. Obecnie jest zarządzany przez spółki handlowe, w tym Spółdzielnię Medyczną. Ciekawostką jest, że w Kruszewie odbywał się rozwój struktury majątkowej Swinarskich, a ich historia jest powiązana z ważnymi wydarzeniami w Polsce, takimi jak powstanie styczniowe, w które zaangażowani byli członkowie rodziny. Pałac w Kruszewie jest zatem nie tylko cennym obiektem architektonicznym, ale również kluczowym miejscem w lokalnej historii i kulturze.