Polska Akademia Nauk

Polska Akademia Nauk (PAN) została utworzona w 1951 roku w wyniku postanowień I Kongresu Nauki Polskiej. Jej powołanie wiązało się z likwidacją Polskiej Akademii Umiejętności oraz Towarzystwa Naukowego Warszawskiego. Akademia miała na celu ułatwienie kontaktów władzy z środowiskiem naukowym oraz kontrolę nad nim, a także koncentrowanie badań wokół kluczowych problemów dla państwa. W 1960 roku PAN przekształcono w rządową instytucję centralną zarządzającą nauką w Polsce, a w 1990 roku zyskała status korporacji uczonych oraz sieci instytutów. Składa się z różnych wydziałów, takich jak Nauk Humanistycznych i Społecznych, Nauk Biologicznych i Rolniczych, Nauk Ścisłych i Nauk o Ziemi oraz Nauk Technicznych i Medycznych. W skład PAN wchodzą również rady kuratorów nadzorujące działalność instytutów oraz komitety naukowe integrujące środowisko naukowe. Akademia Młodych Uczonych, działająca od 2010 roku, skupia wybitnych młodych naukowców, a jej członkowie mają możliwość wpływania na badania naukowe. Struktura PAN obejmuje oddziały regionalne, instytuty naukowe oraz jednostki pomocnicze, takie jak archiwa, biblioteki czy muzea. Instytuty prowadzą badania, organizują pracownie gościnne oraz kształcą doktorantów. Aktywność PAN jest finansowana z budżetu państwa, a w 2011 roku przychody wyniosły 124,8 mln zł. Budynek główny PAN mieści się w Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie, co stanowi istotny element architektoniczny i kulturowy miasta. Współpraca międzynarodowa jest równie ważnym celem Akademii, która działa w ramach organizacji międzynarodowych i posiada stacje naukowe za granicą. Wśród ciekawostek warto wspomnieć, że PAN w 2011 roku zatrudniała 6806 pracowników, w tym 4830 na stanowiskach naukowych, a 80% nakładów na badania dotyczyło badań podstawowych.