Pomnik Harcerzy Września w Katowicach

Pomnik Harcerzy Września, odsłonięty 4 września 1983 roku w Katowicach, upamiętnia męczeńską śmierć harcerzy, którzy stawili opór niemieckim żołnierzom we wrześniu 1939 roku. Autorem pomnika jest rzeźbiarz Zygmunt Brachmański, a architektem Michał Kuczmiński. Monument, znajdujący się na placu Obrońców Katowic przy alei Korfantego, przedstawia cztery postacie harcerzy w mundurkach, symbolizując ich heroizm. Na brązowym pomniku widnieje hasło: „Wszystko co nasze Polsce oddamy”. Pomnik nie tylko przypomina o wydarzeniach września 1939 roku, ale także o późniejszych tragicznych losach harcerzy w czasie okupacji, wskazując na różne miejsca kaźni i walk w okresie II wojny światowej. Historia budowy pomnika jest skomplikowana; pomysł na jego realizację zrodził się już w latach 50., lecz władze stalinowskie unikały upamiętnienia harcerzy, starając się zminimalizować ich rolę w ruchu oporu. Dopiero w latach 70. po licznych próbach powstał pomnik, dzięki zaangażowaniu lokalnych społeczności oraz stowarzyszeń. W uroczystości odsłonięcia wzięli udział prominentni przedstawiciele władz oraz harcerze. W 2015 roku pomnik został przeniesiony podczas przebudowy rynku. W kulturze popularnej pojawił się w filmie Kazimierza Kutza „Zawrócony” z 1994 roku, co podkreśla jego znaczenie jako symbolu pamięci o heroizmie młodych ludzi. Pomnik Harcerzy Września stanowi ważny element katowickiego dziedzictwa kulturowego, przypominając o wartościach takich jak poświęcenie i patriotyzm w trudnych czasach.