Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich

„Pozdrowienia z Alej Jerozolimskich” to unikalny projekt artystyczny autorstwa Joanny Rajkowskiej, z centralnym elementem w postaci sztucznej palmy daktylowej, która została odsłonięta 12 grudnia 2002 roku na rondzie gen. Charles’a de Gaulle’a w Warszawie. Palma, mająca wysokość około 15 metrów, została wykonana przez amerykańską firmę Soul-utions.Com z tworzyw sztucznych i naturalnych materiałów, co nadaje jej charakter zarówno dekoracyjny, jak i komentarz społeczny. Projekt powstał z inspiracji podróżą Rajkowskiej i Artura Żmijewskiego do Izraela w 2001 roku i pierwotnie zakładał ustawienie szpaleru palmy, ale ostatecznie zdecydowano na jedną instalację. Palma stała się przedmiotem kontrowersji związanych z jej trwałością, kosztami utrzymania oraz interpretacjami politycznymi. Z perspektywy kulturalnej, projekt był wielokrotnie komentowany w mediach, a w badaniach opinii publicznej z 2003 roku 75% mieszkańców Warszawy opowiedziało się za jej pozostawieniem w przestrzeni miejskiej. Z prawnego punktu widzenia palma była własnością Rajkowskiej, która w 2007 roku zgodziła się na przekazanie majątkowych praw autorskich miastu, faktycznie pozostając przy kontrolowaniu jej losów. W latach późniejszych palma była poddawana renowacjom i stała się medium do wyrażania protestów, jak w przypadku zawieszenia palestyńskiej chusty w 2011 roku czy usunięcia liści w 2012 roku w ramach protestu przeciwko decyzjom miejskim. Palma znalazła się także w kontekście działań ekologicznych, z akcją „usychającej palmy” w 2019 roku, mającą na celu zwrócenie uwagi na problemy związane z ekologią. W 2022 roku tygodnik „Polityka” uznał tę instalację za jedno z dziesięciu najważniejszych dzieł sztuki ostatnich trzydziestu lat. Projekt Rajkowskiej jest nie tylko obiektem sztuki, ale również symbolem społecznych i ekologicznych dyskusji, prowadzących do refleksji nad tożsamością Warszawy oraz problemami współczesnych czasów. Palma, która może zostać przeniesiona w związku z planowaną likwidacją ronda, wciąż pozostaje ważnym punktem odniesienia w debacie na temat przyszłości przestrzeni publicznej w stolicy Polski.