Refektarz klasztoru dominikanów w Gdańsku

Refektarz klasztoru Dominikanów w Gdańsku, znany jako Piwnica Romańska, to znaczący zabytek, który został odkryty w 2005 roku. Przypisywany do połowy lub trzeciej ćwierci XIII wieku, jest najstarszym zachowanym wnętrzem kubaturowym w Gdańsku. Charakteryzuje się unikalną architekturą, w tym sklepieniem z czterema polami eliptycznymi wsparciami na pendentywach oraz filarem centralnym, co odzwierciedla innowacyjne rozwiązania budowlane epoki romańskiej. O powierzchni 52 m² znajduje się on na niskim parterze, około 1 metr poniżej poziomu gruntu, na Głównym Mieście, pomiędzy kościołem św. Mikołaja a Halą Targową. Pomimo wielu przebudów, większość jego struktury zachowała się w dobrym stanie. Refektarz był początkowo zakopany pod ziemią, a plany związane z jego zasypaniem zostały odwołane pod wpływem sprzeciwu społecznego oraz działań ministerstwa kultury, co doprowadziło do jego efektywnej renowacji z funduszami wynoszącymi 5 mln zł. Prace archeologiczne, które pozwoliły na odkrycie tego cennego obiektu, rozpoczęły się w 2005 roku, a 31 grudnia 2014 roku refektarz został udostępniony dla publiczności jako nowy Oddział Muzeum Archeologicznego w Gdańsku, zwiększając tym samym kulturalne i historyczne zasoby regionu. Piwnica Romańska nie tylko stanowi ważny punkt na mapie architektonicznej Gdańska, ale również jest świadectwem historycznego dziedzictwa zakonu Dominikanów oraz rozwoju Gdańska jako ważnego ośrodka w średniowiecznej Europie.