Sobór św. Aleksandra Newskiego w Łodzi

Sobór św. Aleksandra Newskiego w Łodzi to jedna z najważniejszych świątyń prawosławnych w regionie, stanowiąca katedrę diecezji łódzko-poznańskiej Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Zbudowany w latach 1880-1884 z inicjatywy łódzkich fabrykantów w celu okazania lojalności wobec władz carskich, obiekt zaprojektował architekt Hilary Majewski w stylu rosyjsko-bizantyjskim, na planie ośmiokąta. Cechą charakterystyczną soboru jest kopuła wznosząca się na czterech filarach oraz bogate zdobienia, w tym złocenia dachu i malowidła na elewacjach, które nawiązują do wschodniosłowiańskiej tradycji budownictwa sakralnego. We wnętrzu znajduje się unikalny, trzyrzędowy ikonostas z dębiny, wykonany z fundacji Izraela Poznańskiego, oraz liczne ikony powstałe w pracowni Wasilija Wasiljewa w Petersburgu. W historii soboru kluczową rolę odegrały wydarzenia polityczne, takie jak ewakuacja rosyjskich urzędników podczas I wojny światowej, co wpłynęło na zmniejszenie liczby wiernych. W okresie międzywojennym cerkiew stała się ważnym ośrodkiem życia religijnego dla powracających rodzin rosyjskich oraz Ukraińców i Białorusinów. Podczas II wojny światowej proboszczowie pomagali żydowskim mieszkańcom, wystawiając fałszywe metryki chrztu. Po wojnie sobór zyskał rangę katedry, a po licznych remontach jego bryła odzyskała pierwotny blask. Obiekt jest obecnie wpisany do rejestru zabytków, a w 2014 roku gościł relikwie św. Marii Magdaleny. Ciekawostką jest, że większość fundatorów budowy nie była wyznawcami prawosławia, co podkreśla lokalny charakter wspólnego działania mieszkańców Łodzi.