Zamek Golesz

Zamek Golesz, położony w Krajowicach w województwie podkarpackim, sięga swoją historią XIII wieku, kiedy to pierwotnie istniał jako gród. Murowany zamek wzniesiono ok. 1420 roku jako siedzibę starosty zarządzającego dobrami benedyktynów z Tyńca. Obiekt miał również funkcję sądu leńskiego. W XVIII wieku zamek uległ zniszczeniom, w tym prawdopodobnie na skutek najazdu wojsk siedmiogrodzkich w 1657 roku, co przyczyniło się do jego ostatecznego upadku, a ostatni mieszkańcy opuścili go w XVII wieku. Zamek został zbudowany na rzucie nieregularnego wieloboku, z okrągłą basztą oraz bramą wjazdową, a jego pozostałości otoczono wałem ziemnym. Użyty do budowy materiał to głównie piaskowiec, a mury są niejednorodne pod względem faktury i zaprawy. Ruiny zamku, objęte rezerwatem „Golesz” i obszarem Natura 2000, są miejscem ochrony rzadkich gatunków roślin oraz świadectwem bogatej historii regionu. Po II wojnie światowej zamek popadł w ruinę, a nielegalne wykopy w 2009 roku doprowadziły do objęcia go regularnymi badaniami archeologicznymi. Urok ruin i związane z nimi legendy o skarbach oraz duchach rycerzy przyciągają turystów, a prace konserwatorskie prowadzone w ostatnich latach mają na celu ochronę tego cennego dziedzictwa. Także na terenie zamku zachowały się ślady kultury ceramiki sznurkowej i cmentarz wojenny z I wojny światowej, podkreślając znaczenie tego miejsca w historii regionu. Zamek Golesz stanowi nie tylko ważny obiekt z punktu widzenia architektury i historii, ale także jest miejscem pełnym legend i lokalnych tradycji.