Zamek w Ciechanowie

Zamek w Ciechanowie, zbudowany na przełomie XIV i XV wieku przez księcia mazowieckiego Janusza I Starszego, od 1617 roku należał do starostwa ciechanowskiego, a od połowy XVII wieku znajdował się w ruinie. Jego budowę datuje się na lata 1399-1429, z charakterystycznymi dwiema okrągłymi wieżami i murem o wysokości 10 m. Zamek został usytuowany na bagnistym terenie nad rzeką Łydynią, co wymagało zastosowania innowacyjnych rozwiązań budowlanych, takich jak zatopienie dębowych pni i piasku dla stabilizacji podłoża. Architektura obronna ze regularnym czworobokiem (48 na 57 metrów) oraz dwoma potężnymi wieżami podkreślała funkcje militarne oraz rezydencjonalne zamku. Po śmierci Janusza III zamek przeszedł na królową Bonę, a w 1549 roku ciągle ewoluował, dostosowując się do potrzeb nowej funkcji rezydencjalnej. Władzę nad zamkiem przejęli Prusacy po III rozbiorze, co doprowadziło do jego dalszej degradacji. Od 1818 roku ruiny stały się własnością rodu Krasińskich, którzy podjęli pierwsze prace remontowe na początku XX wieku. W trakcie II wojny światowej zamek był miejscem dramatycznych wydarzeń, w tym egzekucji polskich żołnierzy. Po wojnie zamek przeszedł kolejne badania i częściowe restauracje. Dziś jest własnością Marszałka Województwa Mazowieckiego i zarządzany przez Muzeum Szlachty Mazowieckiej. Wśród kontrowersji związanych z rewitalizacją zamku wyróżniają się dwa projekty: jeden oparty na gotyckiej tradycji, a drugi modernistyczny, wprowadzający przeszkloną konstrukcję w substancję historyczną, co budzi sprzeciw konserwatorów. Ostatecznie, w wyniku sporów, zrealizowano jedynie nowoczesny pawilon oraz toalety, a zamek nie został wpisany na listę pomników historii. W 2022 roku muzeum wprowadziło wirtualne spacery, co pozwala na jego zwiedzanie w nowoczesny sposób. Ciechanów posiada również Chorągiew Rycerstwa Ziemi Ciechanowskiej, rekonstrukującą rycerski stan XV wieku, co przyczynia się do ożywienia lokalnej kultury. Zamek w Ciechanowie, z bogatą historią i architekturą, pozostaje ważnym punktem w dziedzictwie Mazowsza, choć jego przyszłość i kształt w obliczu współczesnych interwencji budzą wiele kontrowersji.