Pomnik poległych górników KWK „Wujek”

Pomnik poległych górników KWK „Wujek” to ważny symbol pamięci o tragicznych wydarzeniach, które miały miejsce 16 grudnia 1981 roku, kiedy to w wyniku pacyfikacji górników zginęło dziewięciu pracowników kopalni. Pomnik znajduje się na placu NSZZ Solidarność w Katowicach Brynowie, przed głównym budynkiem kopalni. Historia monumentu rozpoczęła się zaraz po pacyfikacji, kiedy to przy murze kopalni ustawiono pierwszy krzyż, który jednak usunięto w styczniu 1982 roku. Kolejne lata były czasem organizacji obchodów rocznicowych, a w 1987 roku Kazimierz Świtoń założył Społeczny Komitet Budowy Pomnika. Po odrzuceniu wniosku o rejestrację, nowa organizacja została zarejestrowana w 1989 roku, a w 1990 roku ogłoszono konkurs na projekt pomnika. Budowę rozpoczęto w 1991 roku, a odsłonięcie miało miejsce 15 grudnia 1991, w dniu poprzedzającym dziesiątą rocznicę pacyfikacji, z ceremonii przewodniczył ówczesny prezydent Lech Wałęsa oraz nuncjusz apostolski abp Józef Kowalczyk, który poświęcił monument. Pomnik, zaprojektowany przez Alinę Borowczak-Grzybowską i Andrzeja Grzybowskiego, ma 33 metry wysokości i składa się z wysokiego krzyża, obok którego umieszczono urny z ziemią z grobów górników, w dziewięciu krzyżach. Obiekt ten jest wpisany do ewidencji miejsc pamięci województwa śląskiego, co podkreśla jego znaczenie kulturowe i historyczne. Dodatkowo, w pobliżu na murze kopalnianym znajdują się pamiątkowe tablice, które przypominają o tamtych tragicznych wydarzeniach oraz historiach związanych z górnictwem w Polsce. Pomnik stoi jako świadectwo niezłomnej pamięci o ofiarach walki o prawa pracownicze i solidarność społeczną w trudnych czasach PRL-u.