Ruiny zamku biskupów krakowskich

Zamek biskupów krakowskich w Sławkowie, datowany na drugą połowę XIII wieku, stoi na skłonie wzniesienia nad Białą Przemszą. Jego głównym celem była obrona przed atakami z kierunku Krakowa. O jego imponujących wymiarach (124 x 90 m) oraz solidnych murach obronnych o grubości 2–3 m i wysokości 6–7 m świadczyć może, że konkurował z innymi ówczesnymi zamkami książęcymi. Budowa zamku rozpoczęła się prawdopodobnie z inicjatywy biskupa Pawła z Przemankowa, a pomimo przerw w budowie z powodu politycznych zawirowań, zamek zyskał na znaczeniu. Architektonicznie był utrzymany w typie zamków kasztelowych, z centralnie usytuowanymi półbasztami. Konstrukcja była jednak obarczona problemami technicznymi, takimi jak słabe fundamenty i niska jakość użytych materiałów budowlanych. W XIV wieku zamek został rozbudowany przez biskupa Jana Muskatę, który otoczył go wałem ziemnym i fosą, co zwiększyło jego możliwości obronne. Zamek był świadkiem licznych walk politycznych, w tym najazdów czeskich i węgierskich, a także konfliktów z władcami polskimi. W XIV wieku zamek stał się główną kwaterą biskupa Muskaty, a po jego śmierci w 1320 roku był przez wiele lat w rękach Władysława Łokietka. W XV wieku Sławków oraz zamek ucierpiały w wyniku najazdów husyckich i zniszczeń spowodowanych konfliktami zbrojnymi. Po zniszczeniach w 1455 roku, zamek z pewnością przeszedł proces odbudowy, za co częściowo odpowiedzialny był biskup Zbigniew Oleśnicki. Zamek, choć poprzez lata popadał w ruinę, zachował elementy późnogotyckie, a także architektoniczne detale, które świadczą o jego bogatej historii. W 2016 roku odkryto tunel pod zamkiem, co dodatkowo wzbogaciło wiedzę na temat tej warowni. Dziś zamek, choć w stanie ruiny, pozostaje ważnym obiektem historycznym i architektonicznym, a jego historia łączy wątki aspektów obronnych, politycznych oraz kulturalnych, które są nieodłącznie związane z historią regionu.