Kopalnia Węgla Kamiennego Saturn

Kopalnia Węgla Kamiennego Saturn, działająca w Czeladzi w latach 1887–1997, jest istotnym elementem przemysłowego dziedzictwa Górnego Śląska. Powszechnie znana jako „Czerwona Gwardia” od 1950 roku, kopalnia została zbudowana na terenach folwarku plebańskiego. W 1869 roku warszawski adwokat Ludwik Kozłowski rozpoczął poszukiwania węgla, które przeszły w ręce księcia Christian Hohenlohe, a następnie w 1899 roku konsorcjum inwestorów z Łodzi, co doprowadziło do założenia Towarzystwa Akcyjnego Górniczo-Przemysłowego „Saturn”. Kopalnia zyskała renomę dzięki nowoczesnym rozwiązaniom technicznym, takim jak elektryfikacja maszyn czy budowa kolejowej bocznicy. Do I wojny światowej osiągnęła znaczne wydobycie, z licznymi inwestycjami w infrastrukturę dla pracowników, w tym domami, szkołami oraz „Domem Ludowym”. Po wojnie kierownictwo przejął Alfred Biedermann. W latach 70. XX wieku kopalnia przeszła szereg przekształceń organizacyjnych, a w latach 90. była świadkiem likwidacji, kończąc działalność w 1998 roku. Obecnie dawna kopalnia stała się ważnym punktem turystycznym jako Galeria Sztuki Współczesnej „Elektrownia”, oferująca dowody na historyczne przekształcenia technologiczne, w tym zachowane maszyny parowe i elektryczne. W niższych partiach budynków dawnej kopalni znajduje się centrum hotelowo-konferencyjne „Pałac Saturn” oraz kompleks saunowo-basenowy „Termy Rzymskie”. W 2023 roku zakończono rewitalizację cechowni, planując utworzenie Muzeum Zagłębiowskiego Górnictwa Węglowego, a także krytej pływalni w sąsiednim budynku. Na upamiętnienie łódzkich przemysłowców, w okolicy nadano nazwy ulic poświęcone Karolowi Scheiblerowi i Alfredowi Biedermannowi. Kopalnia Saturn łączy w sobie bogaty kontekst historyczny, osiągnięcia architektoniczne oraz współczesne inicjatywy kulturalne, przyczyniając się do dziedzictwa regionu.