Muzeum Karola Szymanowskiego w willi „Atma” w Zakopanem

Willa „Atma”, zbudowana w 1895 roku w stylu zakopiańskim przez Józefa Kasprusia-Stocha, pełniła funkcję pensjonatu, a jej nazwa pochodzi z sanskrytu i oznacza „dusza”. W latach 1930–1935 mieszkał w niej znakomity polski kompozytor Karol Szymanowski. Po opuszczeniu Zakopanego w 1935 roku, gdy wyjechał na leczenie do Szwajcarii, Krystyna Dąbrowska, jego siostrzenica, zaproponowała przekształcenie willi w muzeum. W latach 1972–1974 Jerzy Waldorff zebrał fundusze na wykupienie „Atmy”, a w 1974 roku przekazano ją Muzeum Narodowemu w Krakowie, które po remoncie udostępniło ją zwiedzającym w 1976 roku. Choć wilę wykorzystywano jako budynek lokatorski po wyprowadzce Szymanowskiego, gabinet kompozytora został odtworzony na podstawie zdjęć, a reszcie pomieszczeń nadano klimat dwudziestolecia międzywojennego. Z kolei w latach 2011–2013 budynek przeszedł generalny remont i modernizację. W 2007 roku do muzeum wróciły dwa portrety Szymanowskiego autorstwa Witkiewicza, które wcześniej stanowiły element wystroju willi. Muzeum gromadzi pamiątki związane z życiem i twórczością kompozytora, w tym odznaczenia, które mu przyznano. Kierownicy muzeum od jego otwarcia to Maciej Pinkwart (1976–2012) oraz Agnieszka Gąsienica-Giewont (od 2012). Willa „Atma” jest jedyną placówką muzealną poświęconą Karolowi Szymanowskiemu i znajduje się w Zakopanem przy ulicy Kasprusie 19. Publikacje dotyczące muzeum obejmują przewodniki autorstwa Macieja Pinkwarta oraz artykuł Mateusza Budziakowskiego poruszający temat remontu „Atmy”. Willa i jej historia podkreślają kulturalne znaczenie Szymanowskiego w polskiej muzyce oraz unikalną architekturę regionu.