Synagoga Wysoka w Krakowie

Synagoga Wysoka, znajdująca się przy ulicy Józefa 38 w Krakowie na Kazimierzu, jest najwyższą synagogą w Polsce oraz jedyną, która usytuowana jest na piętrze. Została zbudowana w latach 1556–1563 na zlecenie nieznanego bogatego kupca Izraela, który uzyskał zgodę od króla Zygmunta II Augusta. Wnętrze synagogi pełniło funkcję modlitewną, podczas gdy parter był przeznaczony na działalność handlową. Jej lokalizacja blisko bramy miasta żydowskiego może świadczyć o względach bezpieczeństwa. Zyskała bogate wyposażenie w XVII wieku po remoncie po dewastacji podczas potopu szwedzkiego. W XIX wieku, w miarę zmian nazw ulicy, synagoga została połączona z sąsiednim budynkiem, tworząc miejsce modlitwy dla kobiet i mężczyzn oraz dodatkowe pomieszczenia. Po II wojnie światowej synagoga uległa znacznym zniszczeniom, a część jej wyposażenia przepadła. Odtąd przeszła kilka prób adaptacji, w tym plany zaadaptowania jej na teatr, które nie doszły do skutku. W 1966 roku rozpoczęto prace konserwatorskie, w wyniku których zabezpieczono XVII-wieczne polichromie i przekształcono budowlę, kończąc prace w 1971 roku. W późniejszych latach synagoga stała się miejscem organizacji wystaw i imprez kulturalnych, a w 2008 roku została przekazana Gminie Wyznaniowej Żydowskiej w Krakowie. Architektonicznie synagoga wpisuje się w styl renesansowy, charakteryzuje się sklepieniem kolebkowym oraz bogato zdobionym wnętrzem, w tym rzeźbionym portalem wejściowym. Aranżacja wnętrza, pierwotnie ozdobiona polichromiami przedstawiającymi m.in. sceny biblijne, dziś jest jedynie w części zachowana. Na zewnętrznej ścianie umieszczono tablicę pamiątkową, która upamiętnia historyczne znaczenie synagogi i jej zniszczenie przez niemieckie władze okupacyjne w 1939 roku. Ciekawostką jest, że Synagoga Wysoka w Krakowie ma swój odpowiednik w Pradze, co podkreśla jej znaczenie w kontekście historii i kultury żydowskiej w Europie. Dziś Synagoga Wysoka stanowi ważny punkt na kulturalnej mapie Krakowa, przyciągając turystów oraz osoby zainteresowane historią Żydów w Polsce.