Parafia Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jana Chrzciciela w Przemyślu

Parafia Archikatedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i Świętego Jana Chrzciciela w Przemyślu, erygowana w 1375 roku, należy do dekanatu Przemyśl I w archidiecezji przemyskiej. Historia parafii sięga prawdopodobnie II połowy X wieku, kiedy to powstał pierwszy kościół w Przemyślu, związany z czeską diecezją praską. W czasie panowania Bolesława Chrobrego ufundowano kościół grodowy, a następnie kościół parafialny pw. św. Mikołaja, którego fragmenty przetrwały do dziś pod prezbiterium katedry. Po przyłączeniu Przemyśla do Polski w 1340 roku, kościół ten zyskał na znaczeniu. Był on katedrą Diecezji Przemyskiej, a jego miejsce zajął nowy drewniany kościół pw. Świętych Piotra i Pawła. W 1460 roku powstała obecna gotycka katedra, z której korzystała parafia. Katedra przeszła różne przebudowy, w tym w stylu barokowym, a 3 maja 1744 roku została konsekrowana przez bp. Wacława Hieronima Sierakowskiego. Ważnym wydarzeniem było również ukoronowanie cudownej figury Matki Bożej Jackowej 15 sierpnia 1766 roku. Katedra otrzymała tytuł bazyliki mniejszej w 1960 roku, a po ustanowieniu metropolii przemyskiej w 1992 roku, parafia stała się archikatedralną. Kultura i religijność parafii koncentruje się na szczególnym kulcie Matki Bożej Jackowej oraz postaciach związanych z parafią, takich jak bł. ks. Jan Balicki i św. bpa Józef Sebastian Pelczar, których relikwie znajdują się w katedrze. Lista proboszczów parafii obejmuje szereg ważnych postaci, w tym ks. Wojciecha Brygilewicza, ks. Józefa Ziemiańskiego oraz obecnego duszpasterza, ks. prałata Mieczysława Rusina. Parafia obejmuje 6 850 wiernych zamieszkałych w rejonie, z którymi są związane różne ulice w Przemyślu, co świadczy o rozległym zasięgu wspólnoty religijnej. Architektura katedry i jej wielowiekowa historia podkreślają znaczenie tej instytucji w życiu lokalnej społeczności, będąc jednocześnie miejscem pielgrzymek i duchowego wsparcia dla wiernych. Warto również podkreślić, że parafia, z racji swojej historii, odegrała kluczową rolę w kształtowaniu religijności regionu, a jej wpływ jest widoczny do dzisiaj.