Stalag VIII A

Stalag VIII A był niemieckim obozem jeńców wojennych podczas II wojny światowej, zlokalizowanym w Görlitz (Zgorzelec). Początkowo planowano jego budowę w Reichenbach, jednak ze względu na lepszy dostęp do materiałów budowlanych zdecydowano o przeniesieniu go do Görlitz w 1939 roku. Obozy szybko się rozbudowały z powodu przybywających jeńców i szacuje się, że przez ich teren przeszło ponad 100 tys. osób. Dominującą narodowością były Polacy, a następnie do obozu trafili Belgowie, Francuzi, Jugosławianie, Rosjanie, Brytyjczycy i Włosi. Warunki życia jeńców były tragiczne: bariery klimatyczne, przeludnienie, brak opieki medycznej oraz niewystarczające racje żywnościowe przyczyniły się do wysokiej śmiertelności, w szczególności wśród jeńców radzieckich. Obóz nie przestrzegał norm Konwencji Genewskiej, co pogłębiało dramatyzm sytuacji. Są dokumenty mówiące o ok. 10–12 tys. radzieckich oraz około 500 włoskich ofiar. W obozie działały różnorodne formy oporu, w tym konspiracyjne organizacje oraz sabotaż w obiektach przemysłowych. Olivier Messiaen, przetrzymywany tam kompozytor, stworzył niezwykłe dzieło „Kwartet na koniec czasu”, co ukazuje kulturowy wymiar obozowej rzeczywistości. Po wojnie w 1976 roku w obozie powstał pomnik upamiętniający jeńców, a cmentarz jeńców radzieckich został uporządkowany. Współczesna działalność kulturalna tocząca się w Centrum Edukacyjno-Kulturalnym Meetingpoint Music Messiaen, otwartym w 2015 roku, skupia się na historii obozu oraz promowaniu działalności artystycznej jeńców, a także organizacji koncertów i warsztatów. Pomimo tragicznych wydarzeń, historia Stalagu VIII A do dziś przypomina o odwadze więźniów oraz ich duchu oporu.