Więzienie w Koronowie

Więzienie w Koronowie, funkcjonujące od września 1939 do stycznia 1945, było jednym z najcięższych zakładów karnych utworzonych przez władze niemieckie na pomorskich terenach okupowanych. Mieściło się w dawnym polskim zakładzie karnym, zorganizowanym w XIV-wiecznym klasztorze Cystersów, co nadało mu charakterystyczny wygląd architektoniczny związany z historycznym dziedzictwem regionu. Po zajęciu miasta przez Wehrmacht, Niemcy rozpoczęli masowe aresztowania Polaków, w wyniku których do więzienia trafiło około 1800 osób, z czego 631 zmarło tam w wyniku brutalnych warunków życia. Więzienie pełniło również funkcję obozu dla internowanych cywilów, gdzie aresztowani byli przesłuchiwani przez komisję składającą się z funkcjonariuszy niemieckich. W wyniku brutalnego traktowania, minimalnych racji żywnościowych oraz wyczerpującej pracy niektórzy więźniowie zapadali na ciężkie choroby, co prowadziło do wysokiej śmiertelności. W 1942 roku powstała konspiracyjna organizacja "Bukiecik," która przemycała jedzenie i listy do więźniów. Po wojnie, władze komunistyczne przekształciły zakład w więzienie Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, gdzie kontynuowano brutalne represje. Obecnie, na terenie byłego więzienia znajduje się Zakład Karny Koronowo, a na cmentarzu dla zmarłych więźniów ustawiono pomnik upamiętniający ich tragiczne losy. Wpisane w kontekst ówczesnych realiów społeczno-politycznych, więzienie w Koronowie pozostaje ważnym elementem pamięci o represjach, z jakimi niegdyś borykała się Polska.