Fort IV Twierdzy Toruń

Fort IV Twierdzy Toruń, znany wcześniej jako Fort II Ludwig Yorck von Wartenburg, zbudowany w latach 1878–1884, to główny fort artyleryjski w Toruniu, zlokalizowany przy ul. Chrobrego 86. Jego pięciokątny kształt, zbudowany z cegły według zasad sztuki artyleryjskiej, miał zapewnić mu odporność na półroczne oblężenie. Fort stanowił część północno-wschodniej linii obrony miasta, mając na celu ochronę dworców kolejowych w Toruniu. Jego załoga składała się z dwóch kompanii piechoty oraz obsługi artyleryjskiej, co łącznie dawało około 800 osób. Uzbrojenie obejmowało 14 dział średniego kalibru i zmieniającą się liczbę dział ciężkiego kalibru, rozmieszczonych w dwóch bateriach. Ciekawostką jest, że fort mógł prowadzić ogień do miejscowości Papowo Toruńskie i Grębocin, aczkolwiek nigdy nie spełnił swoich militarno-obronnych funkcji. Z okresu jego świetności przetrwały tradytor i dziewięć schronów piechoty, a w ostatnich latach zrewitalizowano obserwacyjne stanowiska z obrotowymi wieżami. W fortach odbywały się również modernizacje na przełomie XIX i XX wieku, polegające na wzmocnieniu konstrukcji, montażu pancernych okiennic i wprowadzeniu wentylacji mechanicznej. Po I wojnie światowej fort został przejęty przez Wojsko Polskie i oddany 63. pułkowi toruńskiemu. Po II wojnie światowej stracił swoje militarne przeznaczenie, a pod koniec lat 50. XX wieku wojsko chciało go zlikwidować, jednak fort został przekształcony w zakład uprawy pieczarek. W latach 90. XX wieku obiekt przeszedł w ręce Jerzego Okońskiego, który zaadaptował go na cele turystyczne, czyniąc z fortu jedyny w swoim rodzaju, w pełni zakonserwowany obiekt w Toruniu, który obecnie udostępniany jest turystom i wykorzystywany do organizacji różnych wydarzeń. W forcie znajduje się także schronisko młodzieżowe, co podkreśla jego walory kulturalne i rekreacyjne. Fort IV jest więc nie tylko cennym zabytkiem architektonicznym, ale również miejscem, które łączy elementy historii, kultury i turystyki, ożywiając lokalną społeczność poprzez różnorodne działania.