Brama Żuraw w Gdańsku

Brama Żuraw, znana również jako Krantor, to zabytkowy dźwig portowy zlokalizowany nad rzeką Motławą w Gdańsku, na końcu ulicy Szerokiej. Jest to jedna z filii Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku oraz największy i najstarszy zachowany dźwig portowy średniowiecznej Europy, co czyni go istotnym elementem dziedzictwa kulturowego regionu. Historia Żurawia sięga 1363 roku, kiedy to w tym miejscu istniał dźwig o nieznanym wyglądzie. W 1367 roku zachowała się wzmianka o dźwigu caranum. W latach 1442–1444 wzniesiono obecny obiekt, który charakteryzuje się dwoma masywnymi, ceglanymi wieżami oraz drewnianym mechanizmem dźwigowym. Cała konstrukcja jest utrzymana w stylu gotyku flamandzkiego, co nadaje jej unikalny charakter. W początkach XVII wieku Żuraw stracił swoje militarne znaczenie, a w miarę upływu czasu wieże zostały zasiedlone, co doprowadziło do utworzenia warsztatów rzemieślniczych oraz przebudowy pomieszczeń. Żuraw odgrywał kluczową rolę w portowym transporcie, służąc do załadunku towarów i masztów, a jego mechanizm opierał się na dwóch parach kół deptakowych. Jako siłę napędową wykorzystywano ludzi stąpających wewnątrz tych bębnów, co było innowacyjnym rozwiązaniem na tamte czasy. W 1945 roku dźwig został poważnie uszkodzony przez pożar podczas zdobywania Gdańska przez Armię Czerwoną, jednak część murów przetrwała. Po odbudowie w końcu lat 50. Żuraw został wpisany do rejestru zabytków 18 grudnia 1959 roku. W latach 2022–2024 obiekt przeszedł kompleksową modernizację, co wpłynie na jego dalsze funkcjonowanie jako atrakcji turystycznej i kulturalnej. Żuraw jest nie tylko istotnym elementem portowego krajobrazu Gdańska, ale także cennym symbolem historii i architektury gotyckiej regionu.