Opactwo Cystersów w Wąchocku

Opactwo Cystersów w Wąchocku, założone w 1179 roku przez biskupa krakowskiego Gedeona jako filia opactwa Morimond, to ważny punkt w polskiej historii architektury i kultury religijnej. Historia opactwa jest pełna dynamiki, z papieżem Honoriuszem III, który w 1218 roku wydał bullę protekcyjną na rzecz klasztoru. Mimo licznych zniszczeń, takich jak najazdy Mongołów w XIII wieku czy zniszczenia podczas potopu szwedzkiego, opactwo odrabiało straty dzięki wsparciu różnych monarchów i biskupów oraz systematycznej renowacji. Pod koniec XV wieku opat Jan Klecisz podjął prace nad podwyższeniem kościoła, a w XVI wieku wprowadzono barokowe zmiany, które urozmaiciły jego wystrój. Architektura opactwa łączy cechy wczesnogotyckiego stylu z elementami renesansowymi, z charakterystycznymi dla cystersów ciężkimi sklepieniami krzyżowo-żebrowymi oraz zastosowaniem dekoracji rzeźbiarskiej, skupiającej się na motywach roślinnych i geometrycznych. Wnętrza wąchockiego klasztoru wyróżniają niezwykłe ornamenty, w których pojawiają się figury zwierząt oraz bogate programy malarskie. Klasztor, który stał się miejscem kultu, również w obecnych czasach odgrywa rolę kulturalną, organizując festiwale muzyczne, w tym „Muzykę w Opactwie”, która przyciąga znane zespoły i solistów. Jego akustyka jest mocno ceniona w kontekście koncertów muzyki klasycznej. Ciekawostką jest, że od 1819 roku opactwo zostało zamknięte dla mnichów i dopiero w 1951 roku zakonnicy powrócili do Wąchocka. Cysterskie zabudowania, z ich złożoną historią i architekturą, pozostają świadectwem nie tylko duchowego dziedzictwa, ale również historycznego znaczenia regionu, a także sukcesu artystycznego w różnych epokach. Obecnie opactwo jest atrakcją turystyczną, oferującą wyjątkowe doznania zarówno duchowe, jak i estetyczne.