Brąswałd

Brąswałd, znany w języku niemieckim jako Braunswalde, to wieś położona w województwie warmińsko-mazurskim, w gminie Dywity, około 8 km na północ od Olsztyna. Miejscowość otoczona jest krajobrazem polodowcowym, jeziorami oraz rzeką Łyną, a jej architekturę tworzą jednokondygnacyjne budynki mieszkalne z dachami dwuspadowymi, pokrytymi dachówką ceramiczną. Charakterystycznym elementem są symetrycznie usytuowane okna i drzwi, a także budynki gospodarcze z czerwonej cegły. W centrum wsi znajduje się kościół neogotycki, wzniesiony w latach 1894-1896, z polichromią przedstawiającą sceny z historii Polski, który jest otoczony zielenią i starodrzewiem. Brąswałd ma bogate tradycje kulturalne; działa tu biblioteka, remiza strażacka pełniąca funkcję miejsca spotkań oraz boisko sportowe. Historię wsi sięga roku 1337, kiedy to została założona na prawie chełmińskim. Jej wcześniejsze losy są związane z najazdami litewskimi i wojną polsko-krzyżacką. Wieś była administracyjnie związana z parafią, której początki sięgają XIV wieku. W XIX wieku Brąswałd stał się centrum działań polskich, a w okresie międzywojennym funkcjonowały tu polskie szkoły i Związek Polaków w Niemczech. Na cmentarzu parafialnym spoczywają znaczące postacie, jak ks. Walenty Barczewski, a także Maria Zientara-Malewska, poetka i działaczka warmińska, która wzbogaciła lokalną kulturę swoim wkładem literackim. W miejscowości zachowały się liczne zabytki, w tym kapliczki przydrożne oraz dobrze zachowany cmentarz z unikalnymi grobami. Co roku organizowane są wydarzenia kulturalne, takie jak czytanie poezji Marii Zientary-Malewskiej, co podkreśla jej znaczenie dla lokalnej społeczności i historię wsi. Brąswałd to miejsce o bogatych tradycjach, które łączy w sobie wartości historyczne, kulturalne oraz architektoniczne.