Zamek w Baranowie Sandomierskim

Zamek w Baranowie Sandomierskim, znany jako Mały Wawel, to późnorenesansowa rezydencja wybudowana w latach 1591–1606 według projektu Santi Gucciego. Położona w dolinie Wisły, stanowi istotny element architektury renesansowej. Początki zamku sięgają XV wieku, kiedy to istniał tu rycerski dwór obronny, który przeszedł z rąk rodziny Baranowskich do Kurozwęckich i następnie Górków. W 1568 roku Rafał Leszczyński, nabywając majątek, rozpoczął budowę renesansowego dworu, który w późniejszych latach został rozbudowany przez Andrzeja Leszczyńskiego. Zamek przekształcony w małą fortecę w XVII wieku otoczono ziemnymi fortyfikacjami. W ciągu wieków był własnością wielu znanych rodzin, takich jak Wiśniowieccy, Lubomirscy i Krasiccy, którzy wprowadzili istotne zmiany architektoniczne oraz zadbali o rozwój biblioteki i zbiorów sztuki. Pożary i wojenne zniszczenia w XIX wieku znacząco wpłynęły na stan zamku, a w XX wieku zamek był użytkowany w celach wojskowych, a następnie zamieniony na magazyn. Po II wojnie światowej przeszedł w ręce ludowe, a w latach 60. XX wieku rozpoczęto jego renowację. Współcześnie zamek, będący własnością Agencji Rozwoju Przemysłu, jest częściowo udostępniony turystom, oferując atrakcje takie jak zbrojownia rycerska oraz wystawy porcelany. Interesującą cechą zamku jest jego akustyka, która przyciąga muzyków i artystów. Otoczony 14-hektarowym parkiem, zamkowy teren łączy ogrody w stylu angielskim, francuskim i włoskim, będąc domem dla różnych gatunków ptaków i cennych drzew. Zamek, wyróżniony bogactwem ornamentyki oraz harmonijną architekturą, zyskał miano Perły Renesansu i stanowi ważny punkt na mapie polskiego dziedzictwa kulturowego.